Escrow Nedir ? What is escrow ?

Taraflar arasındaki işlem sonuçlanıncaya kadar, işleme ait finansal varlıkları güvenli ortamda tutan üçüncü kişi ya da kuruma escrow denir. Türkçedeki karşılığı “emanet” olan escrow, finansal varlıkları kontrol etmek ve korumak için kullanılır.

What is escrow ?

Money in a “part” for protection transferred due to a transaction or not taken into account. Here the 3rd party account is considered a trusted account for the buyer and seller. (For example: sahibinden.com purchases)

Kefil mantığında çalışan escrow sisteminde, ödemeyi yapan taraf, talep ettiği mal ya da hizmeti alıncaya kadar finansal varlıklar güvenli ortamda tutulur. Fonlar veya finansal varlıklar işlem boyunca escrow hizmet sağlayıcısının muhafazası altındadır.
Taraflar arasındaki işlem sorunsuz biçimde tamamlanırsa, emanet kasada bekletilen tutar mal ya da hizmeti sunan kullanıcıya aktarılır. Taraflar arasında sözleşmenin ihlali söz konusuysa, finansal varlık ilk sahibine geri verilir ve işlem iptal edilir.

Escrow ödeme şekli nedir?
İnternet üzerinden alışveriş yapanların sıklıkla karşılaştığı escrow ödeme; Gittigidiyor, N11, Amazon gibi elektronik ticaret platformlarında uygulanan sistemin bir benzeridir.
Bahsini ettiğimiz sitelerde, öncelikle satın alınacak ürün ya da hizmetin ücreti ödenir. Ancak işleme ait tutar doğrudan satıcıya gönderilmez. Bu meblağ, escrow hesap açılarak güvenli bir kasaya aktarılır. Satıcı, ürün ya da hizmeti sorunsuz biçimde alıcıya ulaştırır ve alıcı da işleme onay verirse, emanet kasada saklanan para satıcıya aktarılır.

Taraflar arasında sorun olması durumunda ürün ya da hizmetin satıcıya iade süreci başlar. Satıcı iadenin tamamlandığına onay verirse, hizmet sağlayıcı tarafından işlem iptal edilir ve havuzdaki para alıcıya geri yollanır.
Escrow güvenilir mi?
Yukarıda örneğini verdiğimiz üzere escrow, düzgün biçimde uygulandığında hem alıcı hem de satıcı tarafa güvenlik sağlar. Escrow sözleşmesinde alıcı ve satıcıdan çok hizmet sağlayıcının güvenilirliği ön plandadır.
Kripto para ve blockchain dünyasında escrow kullanımı
Escrow sistemi; emanet kasasında finansal varlık, hizmet ya da veriyi muhafaza eden sağlayıcıya mutlak güven duyulması şartıyla çalışır. Yukarıda örneğini verdiğimiz elektronik ticaret platformlarında sunulan bu hizmet merkezi sistem ile sağlanır. Kullanıcılar, hizmeti sağlayan kurumun marka değerine güvenerek escrow sözleşmesinin altına imza atarlar.

Blockchain dünyasında da e-ticaret platformlarına benzer bir yol izleniyor. Kripto para ticaretinin yapıldığı kimi alım satım platformu ve borsalarında escrow hizmetiyle karşılaşmak mümkün. Tıpkı önceki örnekte bahsettiğimiz gibi, yine hizmet sağlayıcının marka değeri ve işlem hacminin büyüklüğü buradaki en önemli güvenilirlik kriteri oluyor.

Pek çok kripto para sahibi, sanal varlıklarını kişisel soğuk cüzdanına aktarmak yerine, kullanım kolaylığı açısından borsanın sunduğu saklama hizmetlerinden yararlanabiliyor.
Kullanıcıların kripto para borsalarına güvenleri o denli yükselmiş durumda ki, sanal varlıkları üzerinde tam kullanım hakkı sunan private key (özel anahtar) verisini kendi elleriyle borsaya teslim etmekten çekinmiyorlar.
Akıllı sözleşme platformu olarak tercih edilen Ethereum blockchain ağında da escrow altyapısı tercih ediliyor. Şirket anlaşmalarında akıllı sözleşme kullanıldığında, tıpkı e-ticaret sitelerinde uygulandığı gibi muhataplar arasındaki varlık transferinde emanet kasalarına güveniliyor.

Merkeziyetsiz finans (DeFi) dünyasının önde gelen isimlerinden Compound yapısı da bir nevi escrow hizmetine benziyor. Kredi almak veya borç para vererek gelir elde etmek isteyenlerin bir araya geldiği Compound platformunda, sahip olunan sanal varlıklar havuza aktarılıyor ve karşılığında sistemin kendi tokenleri alınıyor. İşlem tamamlandığında, platforma ait tokenler iade edilerek yatırılan kripto para faiz geliriyle birlikte teslim alınıyor.