SOSYAL MEDYADA HAKARET EDEN VE SONRASINDA PAYLAŞIMI SİLERSE SUÇ OLUR MU ? SOSYAL MEDYA HAKARET SUÇ DUYURUSU

Hakaret suçu, özellikle son dönemlerde internete erişim hakkının nerede ise temel haklardan sayılmasıyla birlikte son aşama yaygınlaştı.

Günümüzde bilgisayar ya da mobil cihazlardan internete erişimi olan herkes istediği siteye girebiliyor, istediği sosyal medya platformuna üye olabiliyor, takip etmiş olduğu kişilerin günlük yaşamlarının yakın takip edeni olabiliyor.

Ne var ki her toplumsal medya kullanıcısı bireysel ve sosyal açıdan aynı hassaslığa ve bilince haiz değil. Diğer kullanıcıların da aslına bakarsak duygu ve düşüncelere haiz gerçek kişiler bulunduğunu unutan kullanıcılar, ne yazık ki paylaşımda bulunurken diğer insanların benlik değerlerine zarar vermekten geri durmuyor.

Her ne kadar sosyal medyanın etki alanının genişliğinin farkında olarak paylaşımlarımızı buna nazaran şekillendirsek de biz de farkında olmadan diğer insanların kişilik değerlerine zarar veren yada zarar verilen taraf olabiliyoruz.

Hakaret suçu, tam olarak yukarıda bahsedilen ve nerede ise her gün maruz kaldığımız benlik değerleri ihlallerinin en yaygın hali. Sosyal medya sitelerinin üyelerine sağladığı paylaşımı “sil” veya “arşivle”, hesabı “kapat” veya “geçici bir süreliğine dondur” veya “hesabı gizle” seçenekleri, kullanıcıların diğer kullanıcılara karşı fütursuzca paylaşımlarda bulunmalarına aracı olabiliyor.

Ancak hakaret içerikli paylaşımlarda bulunan kişilerin sonradan paylaşımlarını “silmeleri”, hesaplarını “kapatmaları” yahut “gizlemeleri” artık çözüm değil. Noterler Birliği’nin sunduğu “E-TESPİT” hizmeti ile hakaret içerikli paylaşımlar silinse dahi kayıt dibine alınabiliyor.

Bu makalede toplumsal medya üstünden bize yada bir başkasına hakaret içerikli paylaşımlarda bulunan, hakaret içerikli paylaşımların yayılmasına aracı olan yahut “direk bildiri” denilen kanallardan doğrudan hakaret eden kişilere karşı başvurabileceğimiz E-TESPİT hizmetinden bahsedeceğiz.

HAKARET SUÇU

Yukarıda da özetlemek gerekirse değindiğimiz şeklinde hakaret suçu, son dönemde web ortamında işlenen suçlar arasında başı çekmektedir. Özellikle Facebook, Twitter, Instagram vb. Sosyal platformlarda kullanıcıların paylaşımlarına yapılan yada direkt hedef imlemek suretiyle kişinin haysiyet, onur ve saygınlığını rencide edecek özellikte meydana getirilen yorumlar, açıklamalar ve küfürler hakaret suçunu oluşturmaktadır. Hakaret fiillerinin cezalandırılmasıyla korunmak istenen hukuksal kıymet, kişilerin özsevi, onur ve saygınlıklarıdır.

Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. Vd. Maddelerinde düzenlenmiştir. İlgili maddeye bakılırsa;
Bir kimseye özsevi, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek özellikte somut bir fiil veya olgu isnat eden yada sövmek üzere bir kimsenin haysiyet, onur ve saygınlığına hücum eden şahıs, üç aydan iki yıla kadar hapis yada adli para cezası ile cezalandırılır.
Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin minimum üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi icap eder.

Fiilin mağduru muhatap alan sesli, yazılı yada görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıda belirtilen cezaya hükmolunur.
Hakaret suçunun,

Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,

Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin buyruk ve yasaklarına müsait davranmasından ötürü,
Kişinin mensup bulunmuş olduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle işlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda bir oranında artırılır.
Kurul halinde çalışan amme görevlililerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi halinde suç, kurulu gerçekleştiren üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak bu durumda zincirleme suça ait madde hükümleri uygulanır.
Hakaret suçunun haksız bir fiile reaksiyon olarak işlenmesi durumunda verilecek ceza indirilebileceği şeklinde ceza vermekten de vazgeçilebilir.
Hakaret suçunun karşılıklı işlenmesi halinde ise olayın mahiyetine nazaran taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek ceza indirilebileceği gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir.

MAĞDUR NASIL BELİRLENİR?

Hakaret suçunun işlenmesinde mağdurun ismi açıkça belirtilmemiş veya isnat üstü kapalı gerçekleştirilmiş olsa bile eğer niteliğinde ve mağdurun şahsına yönelik bulunduğunda duraksanmayacak bir durum varsa hem adı belirtilmiş aynı zamanda hakarette bulunulmuş sayılır.

SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇU

Twitter, Facebook, Instagram gibi geniş kitleleri tesiri altına alan sosyal mecraların kötü niyetli kişilerce kullanılması bir oldukca kabahat türünün web ortamında işlenebilmesine niçin olmaktadır. Kullanıcıların paylaşımlarına yapılan yorumların, bizzat kişiyi hedef alan paylaşımların ya da “doğrudan bildiri”dan atılan mesajların ferdin onur, onur ve saygınlığını rencide edici özellikte olması halinde hakaret suçunun işlendiğinden bahsedilmektedir.

NOTERLER BİRLİĞİ’NDEN “E- TESPİT” HİZMETİ

Hakaret suçunun sosyal medya üzerinden işlenmesi halinde suçun mağduru kullanıcılar hakaret içeren paylaşımların “ekran görüntüsünü” de dilekçelerine ekleyerek Savcılığa suç duyurusunda bulunabilirler. Yine hakaret içerikli paylaşımlardan dolayı mağdurlar suç duyurusunda bulunabilecekleri gibi bu suçtan ötürü herhangi bir maddi yada içsel zarara uğramaları halinde tazminat davası da açabilmektedir.

Ancak hakaret içeren paylaşımların, paylaşımın sahibi tarafınca silinmesi ve hatta sonrasındaki adli süreçte kişinin bu şekilde bir paylaşım yapmadığını beyan etmesi mümkündür. Bu halde mağdurların sunduğu monitör görüntüleri bilirkişilerce geçmişe dönük olarak incelenmekte sadece gerçekliği ve doğruluğunun ispatı oldukca zor olmaktadır. [2]
Uygulamada mağdurların elini kolunu bağlayan bu soruna Noterler Birliği’nin getirdiği çözüm ise web üstünden 7/24 hizmet veren E-TESPİT sistemi oldu.

Sistem üzerinden alınan kayıtlar, tespit başvuru numaraları ile kayıt dibine alınıyor. Böylece hakaret suçu mağdurları müracaat numaraları ile mesai saatleri içinden herhangi notere giderek, monitör görüntüleri veya indirmiş oldukları dosyalar hakkında ISLAK İMZALI ve ONAYLI E-TESPİT TUTANAKLARI hazırlatabiliyorlar.

Bu uygulama yardımıyla kişiler sosyal medya üzerinden hakarete maruz kaldıklarında en önce sisteme TIKLAYARAK giriş yapar kendilerinden istenilen bilgileri girmek üzere laf mevzusu hakaret paylaşımını kayıt altına alabiliyorlar.
Noterler Birliği’nin sunmuş olduğu E-TESPİT uygulaması ile hem ekran görüntüsü alınabilmekte hem de boyutu 5 MB’a kadar olan dosyalar indirilebilmektedir.

Peki kaygan imzalı ve onaylı E-TESPİT tutanaklarının hakaret suçu mağduruna faydası nelerdir?

Noterce onaylanmış ve doğruluğu ispatlanmış deliller, hem soruşturma bununla beraber kovuşturma aşamasında herhangi bir şüpheye mahal bırakmaksızın hükme esas alınabilmektedir. Uygulamada ispatı oldukça zorluk derecesi yüksek toplumsal medyada hakaret suçunun Türkiye Noterler Birliği tarafından elektronik ortamda tespit edilmesi ve kayıt dibine katılımı, hem adli sürecin hızlanmasına hem de dosyaların bilirkişi incelemesine mevzu olmaksızın karara bağlanmasına hizmet etmektedir. [

E-TESPİT uygulamasının fazla bilinmediği sadece büyük faydalar sağladığı oldukça açık.